Devlet Memurlari YouTube’dan Para Kazanabilir mi?
657 Sayili Devlet Memurlari Kanunu Kapsaminda Dijital Gelirlerin Hukuki Incelemesi
Dijital cagin getirdigi yeni gelir kaynaklari, kamu gorevlileri icin de merak konusu haline gelmistir. YouTube, Instagram, Twitch ve benzeri platformlar uzerinden icerik ureten kisiler, reklam gelirleri, sponsorluklar, bagislar ve urun satislari gibi farkli yollardan kazanc elde edebilmektedir. Peki, bir devlet memuru bu tur platformlardan gelir elde edebilir mi? 657 sayili Devlet Memurlari Kanunu bu konuda ne soyluyor? Bu yazimizda, kamu calisanlarinin dijital platformlardan para kazanma durumunu hukuki acidan ele alacagiz.
657 Sayili Kanun’un 28. Maddesi Ne Diyor?
Devlet memurlarinin ticaret yapmasi ve gelir getirici faaliyetlerde bulunmasi 657 sayili Devlet Memurlari Kanunu’nun 28. maddesi ile duzenlenmistir. Soz konusu madde su sekildedir:
“Memurlar, Turk Ticaret Kanununa gore tacir veya esnaf sayilmasini gerektirecek faaliyette bulunamazlar. Ticaret ve sanayi muesseselerinde gorev alamazlar; ticari mumessil veya ticari vekil, kolektif sirket ortagi veya komandit sirkette komandite ortak olamazlar.”
Bu maddeye gore, devlet memurlarinin ticaretle ugrasmasi, ticari sirketlerde gorev almasi veya kendi adina ticari faaliyette bulunmasi yasaklanmistir. YouTube, Twitch ya da Instagram gibi dijital platformlar uzerinden elde edilen duzenli gelirler, eger bir duzen icerisinde ve sureklilik arz ediyorsa, “ticari faaliyet” olarak degerlendirilebilir.
YouTube Geliri Ticari Faaliyet midir?
YouTube gelirleri genellikle Google Adsense uzerinden kazanilan reklamlari, sponsorluk anlasmalarini, kanal uyeliklerini, bagislari ve bazen urun satislarini kapsamaktadir. Eger bir devlet memuru, bu platformda duzenli icerik uretip bu yollarla surekli kazanc elde ediyorsa, bu durum Turk vergi hukuku ve kamu hukuku acisindan ticari faaliyet olarak nitelendirilebilir.
Nitekim Gelir Vergisi Kanunu’na gore, herhangi bir faaliyetten elde edilen gelir, “sistemli ve devamli” olmasi durumunda ticari kazanc kapsaminda degerlendirilir. Bu da, devlet memurlarinin boyle bir gelir elde etmesi halinde, 657 sayili Kanun’un 28. maddesine aykiri bir durum olusturur.
Yargidan Ornek Kararlar
Danistay, kamu personelinin gelir getirici faaliyetleri konusunda daha once de bircok karar vermistir. Danistay 12. Dairesi’nin 2019/3983 sayili kararinda sunlar belirtilmistir:
“657 sayili Kanun’un 28. maddesi uyarinca, devlet memurlarinin ticaret ve diger kazanc getirici faaliyetlerde bulunmalari yasaklanmistir. Bu yasa kadar aciktir ki, gelir elde eden memur hakkinda disiplin islemi uygulanmasi hukuka uygundur.”
Bu karar, memurun YouTube gibi platformlardan elde ettigi gelirin, kanundaki “kazanc getirici faaliyet” tanimina girdigi ve dolayisiyla disiplin cezasina tabi tutulabilecegini gostermektedir.
Telif Hakki ve Istisnai Durumlar
657 sayili Kanun bazi istisnalara da yer verir. Telif hakki kapsaminda olan eserlerin (kitap, makale, bilimsel yazi vb.) uretimi ve bunlardan elde edilen gelirler, kurumdan izin alinmak kaydiyla memurlar icin mumkundur. Fakat YouTube icerikleri bu kapsamda her zaman telif eseri olarak kabul edilmez. Eger icerik, bilgi vermeye dayali, bilimsel veya egitsel nitelikteyse ve telif hakki niteligindeyse, kurumsal onay ile yayimlanmasi mumkun olabilir.
Ancak yine de bu durumun her kurum tarafindan farkli yorumlanabilecegi unutulmamalidir. Cunku “telif” niteliginde olmayan icerikler, eglenmeye dayali videolar, vloglar, oyun yayinlari vb. faaliyetler acikca ticari olarak degerlendirilmektedir.
Kurumdan Izin Almak
Eger bir devlet memuru, dijital platformlarda icerik uretmek istiyorsa, ilk yapmasi gereken sey bagli oldugu kurumdan yazili izin almaktir. Bu izin, icerigin niteligine, kazanc durumuna ve faaliyetin memurluk gorevleriyle cakisip cakismadigina gore verilmektedir. Izin alinmadan yapilan faaliyetler, hukuki ve idari yaptirimlara yol acabilir.
Sonuc ve Degerlendirme
Devlet memurlarinin YouTube, Twitch, Instagram gibi platformlardan gelir elde etmesi, 657 sayili Devlet Memurlari Kanunu’nun 28. maddesi geregince yasaktir. Bu gelirler, eger sistemli ve surekli ise ticari faaliyet kapsaminda degerlendirilir ve disiplin cezasina neden olabilir. Ancak egitsel ve bilimsel nitelikte olan ve kurumdan izin alinarak yapilan iceriklerin, telif hakki kapsaminda degerlendirilmesi mumkundur.
Kamu personelinin bu konuda net bir yol haritasi izlemesi, kurum onayi ve gerekirse hukuki danisma ile hareket etmesi en dogru yontemdir. Aksi takdirde, meslekten cikarma da dahil olmak uzere ciddi yaptirimlarla karsilasmak olasidir.
Not: Bu yazi hukuki danisma yerine gecmez. Detayli bilgi icin bir hukuk uzmani ile gorusulmelidir.